بررسی اجزا و اثرات ضدباکتریایی اسانس گیاه Stachys acerosa Boiss.

مقدمه: گیاه Stachys acerosa Boiss. از خانواده نعنائیان یکی از گیاهان بومی ایران می‌باشد. هدف: با توجه به عدم وجود گزارش مدون در مورد این گیاه و در عین حال استفاده‌های درمانی سایر گونه‌های آن در تحقیق حاضر به بررسی اجزا و اثرات ضدباکتریایی اسانس سرشاخه گل‌دار و بدون گل این گیاه و ساختمان ماده موثره با اثر ضدباکتریایی آن پرداخته شده است. روش بررسی: سرشاخه‌های گل‌دار و بدون گل گیاه از منطقه لاله‌زار کرمان جمع‌آوری شد و پس از خشک کردن اسانس آنها توسط دستگاه کلونجر به دست آمد. اسانس‌ها با استفاده از دستگاه GC-MS و اندیس بازداری آنالیز شد. اثرات ضدمیکروبی اسانس‌ها علیه باکتری‌های: Staphylococcus aureus، Staphylococcus epidermidis، Escherichia coli, Bacillus subtilis، Klebsiella pneumoniae و Pseudomonas aerogenosa با استفاده از روش بیواتوگرافی روی پلیت سیلیکاژل GF254 در سیستم حلال تولوئن- اتیل استات (7 : 93) بررسی شد. نتایج: سرشاخه گل‌دار و بدون گل به ترتیب دارای 09/0 و 11/0 درصد اسانس شفاف زرد رنگ و جزء عمده کریزانتنیل استات و لینالول بودند. بیشترین اثرات ضدباکتریایی با استفاده از روش TLC در 6/0 - 5/0 = Rf در مورد اسانس سرشاخه بدون گل دیده شد و پس از جداسازی این فراکسیون و شناسایی آن با GC-MS، کارواکرول به عنوان جزء اصلی آن شناسایی شد. نتیجه‌گیری: در مورد اثرات ضدباکتریایی سایر گونه‌های Stachys گزارش‌های متعددی وجود دارد که کریزانتنیل استات و لینالول به عنوان اجزای اصلی اسانس آنها گزارش شده است.